W każdym środowisku pracy jesteśmy zawsze wezwani do radzenia sobie z tymi zasadami i rolami związanymi z obszarem bezpieczeństwa w miejscu pracy. Funkcjonowanie i zgodność z tymi zasadami są zgodne z tymi samymi wytycznymi w każdym sektorze pracy, chociaż różne zawody wymagają różnych środków ostrożności w zależności od konkretnych zagrożeń dla każdego stanowiska. Niezależnie od tego, czy jest to praca fizyczna i uciążliwa, praca biurowa czy intelektualna, system prewencji musi zawsze odpowiadać powszechnym wymogom w każdym obszarze.
Co to jest bezpieczeństwo pracy
Dla każdego stanowiska pracy istnieje szereg zasad mających na celu zagwarantowanie bezpieczeństwa pracowników, niezależnie od tego, czy dotyczy to urazów powstałych w wyniku wypadków, czy też chorób lub zespołów spowodowanych niedostatecznym zapobieganiem zagrożeniom, na które jest się narażonym podczas wykonywania obowiązków służbowych. Chociaż zawsze jesteśmy skłonni myśleć o ryzyku związanym z bardziej czysto fizycznymi profesjami, nawet w dziedzinach administracyjnych, handlowych lub kreatywnych istnieje szereg urządzeń, narzędzi i środków ostrożności, których należy przestrzegać, aby zachować zdrowie tych, którzy tam pracują.
Bezpieczeństwo i higienę pracy we Włoszech reguluje art Dekret ustawodawczy n. 81 z dnia 9 kwietnia 2008 r, znany również pod nazwą „Skonsolidowany tekst dotyczący bezpieczeństwa w pracy” (TUSL). Na jego podstawie każda firma musi w sposób prewencyjny i stały zarządzać bezpieczeństwem i higieną pracy w miejscu pracy poprzez system, który obejmuje:
- Identyfikacja czynników i źródeł ryzyka tkwiących w zawodzie;
- Redukcja (dążenie do możliwego minimum) każdego czynnika ryzyka;
- Ciągłe i systematyczne monitorowanie strategii zapobiegania ryzyku;
- Opracowanie ogólnej strategii firmy, która określa wszystkie czynniki techniczne, organizacyjne i proceduralne, które muszą zostać przyjęte przez pracodawcę, pracowników i współpracowników w miejscu pracy.
Kto odpowiada za bezpieczeństwo pracy?
Bezpieczeństwo pracy jest powierzone różnym postaciom. Na pierwszym miejscu pracownik musi dbać zarówno o bezpieczeństwo i zdrowie swoje, jak i innych osób w miejscu pracy. Dlatego wszyscy pracownicy mająobowiązek przestrzegania przepisów im powierzonych oraz prawidłowego korzystania z udostępnionego im sprzętu i urządzeń, bez ingerencji w nie oraz niezwłocznego zgłaszania wszelkich braków lub usterek. Ponadto pracownicy muszą przejść programy szkoleniowe i, w stosownych przypadkach, przejść kontrolę zdrowotną.
Pracodawca odpowiada za organizację przedsiębiorstwa lub jednostki produkcyjnej, wykonując uprawnienia decyzyjne i wydatkowe. On (a także ja kierownictwo wyższego szczebla i odpowiedzialny którego może wyznaczyć) ma obowiązek chronić psychofizyczną integralność pracowników poprzez eliminowanie lub ograniczanie w jak największym stopniu zagrożeń wynikających z pracy. W tym celu musi informować pracowników o zagrożeniach, na jakie mogą być narażeni, uczyć podstawowych standardów profilaktyki oraz zapewniać przeszkolenie pracowników w zakresie prawidłowego użytkowania sprzętu produkcyjnego i środków ochrony indywidualnej (PPE) oraz utrzymywania ich sprawności i w stanie higienicznym, poprzez staranną konserwację.
RSPP: rola i obowiązki
Do obowiązków wyłącznej kompetencji pracodawcy należy: sporządzenie dokumentu będącego następstwem oceny zagrożeń występujących w środowisku pracy oraz wyznaczenie szef służby zapobiegania i ochrony przed ryzykiem (RSPP). Pracodawca może samodzielnie przejąć funkcje RSPP w następujących przypadkach:
- Zakłady rzemieślnicze i przemysłowe: do 30 pracowników
- Gospodarstwa rolne i hodowlane: do 30 pracowników
- Firmy rybackie: do 20 pracowników
- Inne firmy: do 200 pracowników
W innym przypadku (lub jeśli nie będzie chciał przyjąć roli) pracodawca będzie musiał wyznaczyć pracownika wewnętrznego lub skontaktować się z zewnętrznym RSPP.
Osoba odpowiedzialna za służbę zapobiegania zagrożeniom i ochrony przed zagrożeniami musi być osobą posiadającą umiejętności i wymagania odpowiednie do charakteru zagrożeń występujących w miejscu pracy, aby założyć i wykazać, że ma te obowiązki, które pozwalają mu organizować i zarządzać całego powiązanego systemu zapobiegania ryzyku i ochrony.
RSPP musiało uczestniczyć w niektórych kursy szkoleniowe dostosowane do roli do przeprowadzenia i musi posiadać zaświadczenie potwierdzające odbycie specjalnego szkolenia w dziedzinie zapobiegania zagrożeniom i ochrony przed nimi. W przeciwieństwie do Pracodawcy, kierowników czy przełożonych, RSPP nie ma siły decyzyjnej i wydatków, a zatem nie odpowiada bezpośrednio za swoją pracę, będąc traktowanym tak samo jak konsultant, tj. zapewnia te umiejętności techniczne i organizacyjne, które odnoszą się do potrzeb Pracodawcy lub kierowników w celu wypełnienia ich obowiązków w zakresie bezpieczeństwa, za które są odpowiedzialni.
Bezpieczeństwo zdrowotne w pracy
Kolejną postacią, która pojawia się w zarządzaniu bezpieczeństwem jest tzw Przedstawiciel ds. Bezpieczeństwa pracowników (RLS)tj. osoba wybrana lub wyznaczona do reprezentowania pracowników w zakresie aspektów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Oprócz pracy w kontakcie z innymi osobami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo, Przedstawiciel ma prawo odwołać się do właściwych organów (ASL, Wojewódzkiej Dyrekcji Pracy i władz sądowych), jeśli uważa, że środki ochrony przed ryzykiem i środki zapobiegawcze przyjęte przez pracodawcę nie nadają się. W przypadku firm zatrudniających nie więcej niż 15 pracowników RLS jest wybierany spośród pracowników, natomiast w przypadku firm zatrudniających więcej niż 15 pracowników przedstawiciel musi być wybrany spośród przedstawicieli związku zakładowego (jeśli istnieje). Spotkanie odbywa się we wspólny dzień we Włoszech, podczas Europejskiego Tygodnia Bezpieczeństwa w Pracy promowanego przez Europejską Agencję Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA).
Postać, która z czasem stała się bardzo ważna, to tzw kompetentny lekarz, tak zwanego kiedyś „lekarza fabrycznego”, a potem „lekarza pracy”. Dziś oprócz nazwy zmieniły się też jej zadania: jeśli kiedyś ograniczała się do oceny stanu zdrowia pracownika, teraz jest zaangażowana od początku w wewnętrzny proces profilaktyki zakładowej. Wspólnie z pracodawcą i Szefem służby prewencji dba o sporządzenie Dokumentu Oceny Ryzyka (DVR), okresowo go przegląda, zgłaszając sugestie i poprawki, przeprowadza inspekcję stanowiska pracy oraz raz w roku uczestniczy w przeglądzie bhp spotkanie.
Sankcje dla pracowników, kierowników i pracodawców
Z punktu widzenia pracownika sankcje za niedopełnienie obowiązków związanych z bezpieczeństwem mają prawie wyłącznie charakter pieniężny, od minimum 50 do maksymalnie 500 euro grzywny w najpoważniejszych przypadkach naruszenia.
Ale obowiązki pracowników są na ogół wszechstronne i uwarunkowane niezbędnymi warunkami wstępnymi, takimi jak szkolenie, informacja i zapewnienie narzędzi zapobiegawczych. W praktyce pracownikowi bardzo trudno jest zobaczyć nałożoną grzywnę (chyba, że doszło do poważnego wypadku lub urazu w wyniku zaniedbania, w którym to przypadku będzie prowadzone dochodzenie), łatwiej o oficjalne doniesienia lub ostrzeżenia.
Bezpieczeństwo pracy: sankcje dla menedżerów
Zupełnie inaczej przedstawia się sytuacja w zakresie sankcji przewidzianych dla przełożonych i kierowników. W pierwszym przypadku niezgodność może prowadzić do kar pozbawienia wolności i sankcji ekonomicznych do maksymalnej wysokości 1200 euro; dla postaci kierownika (lub pracodawcy) przewidziane przez system prawny sankcje mogą być znacznie surowsze, a przede wszystkim bardziej stosowane.
Zarówno ilość, jak i zakres sankcji są proporcjonalne do hierarchicznej roli, a zatem do liczby i poziomu odpowiedzialności władzy wykonawczej.
Główne sankcje, jakie mogą spotkać pracodawców i menedżerów, to zarówno kara pozbawienia wolności (maksymalnie do ośmiu miesięcy), jak i ekonomiczna (maksymalnie do 6600 euro) w przypadku niewywiązania się z ogólnych obowiązków, ale poza nimi istnieją kary związane z każdym konkretnym niespełnionym zobowiązaniem.
W związku z tym istnieją sankcje w przypadku nieprzestrzegania przepisów w miejscu pracy, a nie nieprzestrzegania lub nieprzestrzegania umieszczania odpowiednich znaków lub błędnej lub niepełnej oceny różnych rodzajów ryzyka lub braku przeszkolenia i poinformowania personelu .
Jeszcze poważniejsze, w przypadku naruszeń, które prowadzą do spraw związanych z zabójstwem lub zawinionym uszkodzeniem ciała.
„jeżeli czyn został popełniony z naruszeniem przepisów o zapobieganiu wypadkom lub który doprowadził do choroby zawodowej”
Dekret ustawodawczy n. 81 z dnia 9 kwietnia 2008 r,
W takim przypadku automatycznie wszczynane jest dochodzenie karne przeciwko zaangażowanym podmiotom w odniesieniu do dynamiki faktów oraz zarówno subiektywnej, jak i obiektywnej odpowiedzialności hierarchicznej i prawnej. Za które pracodawca lub urzędnik z tytułu zajmowanego stanowiska ma obowiązek odpowiadać również za zachowanie swoich współpracowników. O ile odpowiedzialność karna jest zawsze wyłącznie subiektywna, o tyle odpowiedzialność cywilnoprawna może być zarówno subiektywna, jak i obiektywna. Art. 2087 Kodeksu Cywilnego stanowi:
„Przedsiębiorca jest zobowiązany do przyjęcia w ramach prowadzenia działalności przedsiębiorstwa środków, które zgodnie ze specyfiką pracy, doświadczeniem i techniką są niezbędne do ochrony integralności fizycznej i osobowości moralnej pracowników”.
art. 2087 Kodeksu Cywilnego
Przypadki odpowiedzialności Zleceniodawcy za szkody wyrządzone przez zatrudnionych przez niego pracowników we własnej organizacji pracy również podlegają odpowiedzialności cywilnej (odpowiedzialność obiektywna).