Kto może ubiegać się o urlop macierzyński

Zasady dotyczące urlopów i zezwoleń w przypadku macierzyństwa lub ojcostwa dla pracowników i pracowników objętych odrębnym zarządem są zawarte w ujednoliconej ustawie o macierzyństwie/ojcostwie: dekret ustawodawczy nr 151 z dnia 26 marca 2001 r.

Z tego artykułu dowiesz się, kiedy istnieją przesłanki do ubiegania się o urlop macierzyński lub ojcowski, jak to działa, wysokość przewidywanego zasiłku, jak iw jakich terminach złożyć wniosek.

Czym jest urlop macierzyński

Urlop macierzyński to okres, który przewiduje zawieszenie aktywności pracownic w ciąży. W przypadku wystąpienia pewnych okoliczności, które nie pozwalają matce na skorzystanie z urlopu, o ten ostatni może wystąpić ojciec.

Prawo do urlopu przysługuje także wtedy, gdy rodzina podejmuje decyzję o adopcji dziecka lub powierza jej opiekę nad małoletnim.

Urlop macierzyński jest obowiązkowy dla pracownic, ustawa ujednolicona de facto zabrania pracodawcom żądania świadczenia pracy w okresie macierzyńskim. Natomiast osoba prowadząca działalność na własny rachunek, zarejestrowana w Zarządzie Wydzielonym, nie jest zobowiązana do korzystania z urlopu od dnia 14 czerwca 2017 r., zgodnie z wymogami ustawy nr 81 z dnia 22 maja 2017 r.

Kto może ubiegać się o urlop macierzyński

Urlop macierzyński przysługuje:

• Pracownicy z ubezpieczeniem macierzyńskim INPS oraz pracownice ubezpieczone w byłym IPSEMA (Instytucie Bezpieczeństwa dla sektora morskiego).
• Pracownicy z umową o przyuczenie do zawodu;
• Pracownik zatrudniony na umowę o pracę, pracownik, kierownik pod warunkiem, że stosunek pracy trwa;
• Pracownicy w stanie bezrobocia lub zawieszeni, w takich przypadkach można odnieść się do artykułu 24 dekretu ustawodawczego nr. 151 z dnia 26 marca 2001 r. (Rozszerzenie prawa do wypłaty wynagrodzenia);
• Robotnicy rolni, jeżeli pełnią funkcję głaskaczy, a umowa jest zawarta na czas określony lub nieokreślony albo są wpisani do rocznych wykazów imiennych przez co najmniej 51 dni roboczych.
• Pracownicy domowi/współpracownicy, tacy jak sprzątacze lub opiekunowie;
• Pracownicy zdalni lub domowi;
• Pracownice wykonujące prace społecznie użyteczne lub użyteczności publicznej;
• Pracownice zarejestrowane w odrębnym zarządzie, które nie przeszły jeszcze na emeryturę;
• Pracownicy Administracji Publicznej.

Jak długo pracownica może skorzystać z urlopu macierzyńskiego?

Tekst jednolity począwszy od art. 16 stanowi, że z urlopu macierzyńskiego można skorzystać od dwóch miesięcy przed przewidywaną datą porodu.

Jeżeli istnieją szczególne przepisy Powiatowego Urzędu Zdrowia, okres urlopu może zostać przesunięty, w szczególności gdy:

• Ciąża jest zagrożona;
• Obowiązki pracownicy są nie do pogodzenia ze stanem ciąży.

Urlop macierzyński ma elastyczny czas trwania i, o ile nie określono inaczej, jest równy:

• Trzy miesiące plus dni, które upłynęły w przypadku, gdy poród nastąpił po przewidywanej dacie;
• Trzy miesiące plus niewykorzystane dni, jeżeli poród ma miejsce przed przewidywaną datą;
• Na czas nieoznaczony w przypadku niezgodności z wykonywanym zawodem.

Od 2019 r. za zgodą ustawy budżetowej wprowadzono dodatkowe sposoby wykorzystania urlopów, w szczególności:

• Zwykły urlop macierzyński: pozwala na uzyskanie urlopu od dwóch miesięcy przed przewidywaną datą porodu do trzech miesięcy po porodzie;
• Elastyczne macierzyństwo: pracownica może wnioskować o urlop od miesiąca przed narodzinami dziecka do czterech miesięcy po porodzie;
• Nowy elastyczny urlop macierzyński: pozwala wykorzystać cały pięciomiesięczny urlop po urodzeniu dziecka. Jednak aby skorzystać z urlopu po porodzie potrzebna jest zgoda lekarza.

Ponadto:

• Prawo do urlopu pozostaje niezmienione w czasie w przypadku urodzenia bliźniąt;
• W przypadku przerwania ciąży, po 180 roku życia pracownica może podjąć decyzję o wstrzymaniu się od pracy na cały okres urlopu lub o rezygnacji z pracy i powrocie do pracy.
• W przypadku adopcji lub pieczy zastępczej małoletniego urlop macierzyński trwa pięć miesięcy od dnia wstąpienia małoletniego do rodziny.

Kiedy przysługuje urlop ojcowski?

Urlop ojcowski jest regulowany przez art. 28 ujednoliconej ustawy i jest uznawany:

• W przypadku śmierci lub kalectwa matki. W pierwszym przypadku ojciec będzie musiał wskazać przyczynę przy wypełnianiu wniosku, w drugim konieczne jest przedstawienie zaświadczenia o niepełnosprawności w poradni prawnej INPS;
• Porzucenie dziecka. W przypadku, gdy matka porzuci swoje dziecko, ojciec może wypełnić „deklarację odpowiedzialności” online;
• Wyłączna opieka nad dzieckiem. Przewiduje się, że organ sądowy powierzy ojcu dziecko.

Ponadto:

• W przypadku adopcji lub opieki nad małoletnimi można wnioskować o urlop ojcowski, jeżeli matka wyraźnie zrzeknie się go;
• Urlop macierzyński i ojcowski mają taki sam czas trwania;
• Ustawa budżetowa na rok 2019 wprowadziła specjalny środek wsparcia na rzecz rodzicielstwa, więcej informacji można znaleźć w ustawie 145/2018 na stronie „Wyjazd taty”.

Urlop macierzyński: płatny

Pracownikowi przebywającemu na urlopie ojcowskim lub macierzyńskim przysługuje odszkodowanie w wysokości 80% przeciętnego dziennego wynagrodzenia. Freelancerzy zarejestrowani w odrębnym zarządzie mają prawo do diety w wysokości 80%. Dokładną kwotę uzyskuje się dzieląc roczny dochód przez 365 i obliczając 80% uzyskanej liczby.

Następujące kategorie pracownic otrzymują zasiłek bezpośrednio z INPS:

• pracownicy sezonowi;
• Pracownicy rolni;
• Pracownik zaangażowany w świat rozrywki;
• Pomocnicy do prac domowych;
• Bezrobotni lub zawieszeni pracownicy;
• Osoby pracujące na własny rachunek i zarejestrowane w odrębnym zarządzie;

Jakie są wymagania

Wymagania niezbędne do złożenia wniosku o urlop macierzyński i rekompensatę w wynagrodzeniu różnią się w zależności od rodzaju stosunku pracy. Wymagane wymagania spełniają pracownicy płci żeńskiej i męskiej zatrudnieni na podstawie umów o pracę na czas określony lub na czas nieokreślony.

W przeciwnym razie osoby wykonujące zawody domowe i rodzinne muszą wykazać się co najmniej 26 tygodniowymi składkami za rok poprzedzający urlop lub 52 tygodniowymi składkami za dwa lata poprzedzające urlop.
Kobiety pracujące w rolnictwie muszą być robotnikami rolnymi i muszą być zarejestrowane w corocznych wykazach nazwisk wykazujących co najmniej 52 dni pracy.

Osoby bezrobotne lub zawieszone w czynnościach mają obowiązek rozpocząć urlop w ciągu 60 dni od ostatniego dnia pracy.

Wreszcie pracownice zarejestrowane w Zarządzie Wydzielonym mają prawo do zasiłku, jeżeli w poprzednim roku opłaciły co najmniej trzy składki miesięczne.

Kiedy i jak złożyć wniosek

Wniosek należy złożyć na dwa miesiące przed przewidywaną datą porodu i traci ważność, jeżeli zostanie złożony po upływie roku od zakończenia okresu podlegającego zadośćuczynieniu.

Obowiązkiem pracowniczki jest poinformowanie NFZ poprzez przedstawienie zaświadczenia o ciąży. Jest również zobowiązana do poinformowania o narodzinach dziecka w ciągu 30 dni.

Wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego lub ojcowskiego należy złożyć drogą elektroniczną poprzez połączenie z serwisem INPS lub istnieje możliwość skorzystania z usługi INPS Contact Center lub udania się do patronatu, który zajmie się wnioskiem.

Usługa online, która prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces wypełniania wniosku, obejmuje:

• Strona podsumowania pokazująca metody kompensacji;
• Sekcja, z której można uzyskać całą niezbędną dokumentację;
• Strona przeznaczona do wypełnienia i wysłania wniosku.

Dokumenty, które należy złożyć to:

• Dane osobowe, adres zamieszkania i osobiste dane kontaktowe;
• przewidywany termin dostawy;
• Dokumentacja dotycząca wybranego rodzaju urlopu;
• Dokumentacja związana z twoim zawodem.